Un enorme vacío fai que a nosa Galaxia viaxe a dous millóns de quilómetros por hora

Mentres le estas liñas, vostede atravesa o universo a unha velocidade de dous millóns de quilómetros por hora. Non se trata dunha fantasía, senón dun feito contrastado que, ata agora, os astrónomos non sabían explicar do todo.

A teoría máis aceptada di que o supercúmulo de Sharpley, a maior concentración de galaxias no universo próximo, atráenos co seu empuxe gravitatorio, acelerando á Vía Láctea a esa vertixinosa velocidade. Pero esa proposta non cadraba coas observacións do movemento e a traxectoria do grupo local, o cúmulo de galaxias que engloba a Andrómeda e a Vía Láctea, o noso diminuto vecindario na inmensidade do universo.

                                                                  Supercúmulo de Sharpley.
Agora, un novo estudo publicado hoxe apunta a un segundo culpable. Trátase dunha enorme rexión do universo que está a uns 500 millóns de anos luz e que, en términos cosmológicos, está baleira.
"Ata agora só existían pequenos indicios deste baleiro e ninguén conseguira cuantificar os seus efectos ou localizalo"
O astrofísico Yehuda Hoffman, da Universidade Hebrea de Jerusalén, e o resto do seu equipo, realizou unha simulación en tres dimensións do movemento da Vía Láctea polo universo próximo. Baseáronse en observacións da velocidade de 8.000 galaxias feitas co telescopio espacial Hubble e outros instrumentos. Os resultados, publicados en Nature Astronomy, confirman a existencia desa rexión cunha baixa densidad de estrelas e galaxias que repele á Vía Láctea xusto na dirección do supercúmulo de Sharpley, que á súa vez a atrae coa masa dos seus miles de galaxias. A suma de ambas forzas fai que a Vía Láctea viaxe a eses dous millóns de quilómetros por hora respecto de a velocidade constante da radiación cósmica de microondas, xerada tralo Big Bang.

                                                               A nosa Galaxia, a Vía Láctea.

O universo se expande a unha velocidade definida pola constante de Hubble, explica Hoffman. Si réstase esa aceleración, o "efecto neto [da nova rexión] sobre a Vía Láctea é de repulsión", explica. "Ata agora só existían pequenos indicios deste baleiro e ninguén conseguira cuantificar os seus efectos ou localizalo", sinala. Este baleiro, bautizado como repulsor dipolo, "aporta a outra metade da historia para explicar ao completo o movemento da galaxia tal e como o observamos", resalta Hoffman.
O novo mapa mostra como o "atractor" e o "repulsor" inflúen nun área do universo duns 500 millóns de anos luz e que contén outras grandes concentracións de materia como o supercúmulo de Perseo-Piscis, o cúmulo de Hércules, a constelación de Lepus e Laniakea, o supercúmulo que habitamos os terrícolas. "Ata onde sabemos esta é a maior reconstrución do universo local que se realizou", asegura Hoffman.
A nova rexión do universo descrita no estudo non está realmente baleira, pero si ten menos estrelas e galaxias do normal e, polo tanto, é moito menos densa que as agrupaciones de cúmulos galácticos. O equipo de Hoffman espera que no futuro consígase observar a luz de estrelas nesta rexión.

O astrónomo engade que as características observadas para a Vía Láctea non teñen nada de especial nun universo que contén uns dous billóns de galaxias. "O seu comportamento parece moi común e encaixa perfectamente co modelo estándar da cosmología", que describe a estrutura e evolución do universo a partir do Big Bang, resalta. "Neste sentido, Copérnico tiña razón, non hai nada que nos faga especiais dentro do universo", conclúe.